Bulut tabanlı video yönetim yazılımı için endüstri terimi olarak yaygın olarak “Video Surveillance as a Service (VSaaS)” kullanılmaktadır. Yani Servis olarak video gözetleme..
Bu bölümde ele alacağımız başlıklar :
- SaaS vs VSaaS
- Managed vs Hosted vs Hybrid tipler
- Upstream bantgenişliği etkisi
- Bridge/Appliance görevi
- VSaaS VMS kabiliyetleri
- Marka bağımlı servis , marka bağımsız açık servis,
- 3.parti entegrasyonlar
- VSaaS’te Video analitik
- Kurulum ve işletme
- Siber güvenlik
- İzleme – uzaktan ve sahada
- Hosted,Managed, Hybrid tiplerin avantaj ve dezavantajları
- Yaygın VSaaS sağlayıcıları
SaaS vs VSaaS :
SaaS (Software as a service) on-premise’in (yerinde) zıttıdır. Örnek vermek gerekirse Microsoft office vs Office 365.
Geleneksel MS office satın aldığınızda bir defa lisans maliyetini ödeyip, kendi bilgisayarınıza kurup kullanabilirsiniz. Office 365 ile, periyodik olarak ödeme vardır ve Microsoft’un bilgisayarlarını kullanırsınız. Office’I kendi bilgisayarınıza kurmanıza gerek yoktur.
VSaaS (Video surveillance as a service) , SaaS’in video gözetleme endüstrisine uyarlanmış hali olarak düşünebiliriz.
Hosted vs Managed vs Hybrid tip :
VSaaS genel şemsiye bir terimdir. 2 ana tip VSaaS tipi vardır. Hosted ve Managed – bu durum videonun nerede saklandığı ile ilgili bir durumdur.
Managed tip, video müşteride ya da sahada saklanmaktadır. Yönetim , cloud aracılığı ile yapılmaktadır.
Hosted tip, video cloud üzerinde saklanmaktadır. Müşteride ya da sahada değil. Aynı zamanda cloud aracılığı ile yönetim yapılmaktadır.
Hybrid tip, videonun bir kısmı sahada/müşteride bir kısmı bulut üzerinde saklanmaktadır. Örnek : 7/24 kayıt müşterinin sahadaki cihazında, alarm klipleri bulut üzerinde depolanması gibi.
Upstream Bantgenişliği etkisi :
VSaaS sahadaki kameraların internet ağı aracılığı ile stream edilmesini gerektirir. On-premise sistemler kendi yerel ağı içerisinde çalışır. Kamera sayısının artması ve uplink hızlarının yavaş olması durumunda, upstream problem olabilmektedir. Internet bant genişliği arttıkça, H.264/H.265 ya da üreticinin private video kodlama tipleri ile beraber bu durum problem olmaktan çıkmaya başlamıştır. 5G ile beraber problemin ortadan kalkışı daha da hız kazanacaktır.
Bridge/Appliance görevi :
2022’de, Hybrid tip en yaygın VSaaS mimari tipi olarak karşımıza çıkmaktadır. VSaaS sağlayıcıları, yazılım hizmetinin yanında, bridge/appliance sahaya konumlandırmak üzere göndermektedirler. Bridge temelde 2 temel fonksiyona sahiptir.
- Güvenli bağlantı (sahadan buluta)
- Yerelde kayıtların tutulması, (ağ bağlantısının kopması, bağlantının yavaş olması vb senaryolar amacıyla)
Birçok bridge/appliance genellikle video analitik kabiliyetler de sunar. Ayrıca 3.parti kameraların da desteklenmesini sağlar.
VSaaS VMS kabiliyeti :
VSaaS teorik olarak, geleneksel on-site VMS’ler ile aynı kabiliyetleri sunsada, birçok VSaaS basit web tabanlı kullanıcı ara yüzü, limitli konfigürasyon kabiliyeti, minimal gelişmiş kullanıcı özellikleri ve limitli 3.parti kamera desteğine sahiptir.
Donanım bağımlılığı vs Açık sistem desteği :
Bazı hosted VSaaS’ler yalnızca kendi private protokolünde kendi kameralarının bulut üzerinde çalışmasını destekler. Satın alınan kameralar, VSaaS cloud servisini almaya devam ettikçe kullanılabilirdir. Bu durumda ödemeyi durdurduğunuzda bu satın alınan kamera kullanılamaz hale gelebilir. Bazen de satın alınan kameranın, bulut hizmeti öngörülemeyen sebeplerden dolayı durdurulabilir. Bu duruma örnek zyxel verilebilir.
Product and Service Suspension Notice of Aurora Cloud Access Camera | Zyxel
Birçok Hybrid ve Managed VSaaS’ler ile, bir gateway olarak appliance /bridge kullanılır. Bu appliance/bridge, VSaaS hizmetini veren üretici tarafından tedarik edilir. Appliance/bridge aracılığı ile VSaaS üreticisinin kamerasını ya da 3.parti bir kamera kullanabilirsiniz.
VSaaS ile aynı marka / üreticinin cihazını kullanmak, derin entegrasyonlar olması noktasında avantajlı görülebilir, ayrıca meydana gelen problemlerin çözümü ve destek noktasında hız sağlayabilir. Bunun yanında ONVIF ya da driver aracılığı ile 3.parti kamera da halen seçilebilir ve kullanılabilir olmalıdır.
3.parti entegrasyonlar :
VSaaS entegrasyon için bazı avantajlara sahiptir. Cloud ya da web servisler 3.parti sistemlerle entegrasyon için genellikle bu yetiye sahiptir.
2 bakış açısı ile duruma bakalım.
Farklı sistemler arasında iletişim için Open API ve iyi anlaşılabilen protokoller sunar.
Günümüzdeki büyük çoğunluktaki video gözetleme sistemleri on-site olarak kuruludur ve cloud’daki sistemlerle entegre olabilmesi ciddi efor gerektirir ve native olarak desteklemez. (farklı markalar arası özellikle)
VSaaS’te Analitikler :
VSaaS analitikleri on-site NVR, sunucu kaynak limitlerini ortadan kaldırarak, yüksek doğruluk oranı ile hizmet sağlamalıdır. Analitiği, barındırılan bir VSaaS’in bir parçası olarak sunmak, video bulutta olması mantığından yararlanır.
Ancak, bulut üzerinde video analitik, özellikle açık cloud hizmetin veren (Google, Amazon), oldukça pahalı olabilmektedir. Aynı zamanda, Managed ve Hybrid VSaaS, internet upload kullanımını arttır ve bu yüzden analiz edilebilir kamera sayısını sınırlayabilir.
Kurulum ve işletme :
VSaaS’in göze çarpan en önemli 2 faydası kurulum ve işletmedir. VSaaS kameralar/bridge’ler /appliance’lar için tak çalıştır olanağı sunar. Yazılım güncellemeleri otomatiktir.
Cihazların kayıt işlemi, cihazların üzerinde yazılı seri numarası / erişim kodu girerek yapılır. Bazı sistemler hatta QR kod sunar ve mobil uygulama ile qr kod taraması yapılır. Bu yöntemlerle cihazlar kolay ve hızlı bir şekilde buluta kaydedilir. Geleneksel vms’lerde olduğu gibi gelişmiş Teknik kabiliyetler gerektirmez. entegratör gereksinimini azaltması gibi etkiye sahiptir. Yazılım Güncellemeleri VSaaS vendor tarafından otomatik olarak yönetilmektedir. Kullanıcı ya da sistem entegratöründen herhangi bir işlem beklemez. Bu sayede sistem işletimi, bakımını ve güncellemeleri, geleneksel vms’lere kıyasla ciddi oranda basitleşmiş olur.
Siber güvenlik :
Siber güvenlik, özellikle uzaktan izleme söz konusu olduğunda, VSaaS’ın tartışmasız en büyük avantajıdır, çünkü sisteme doğrudan bir İnternet bağlantısıyla güvenli bir şekilde erişilebilir ve kameralara bağlanmak için güvenlik duvarı yapılandırması veya bir VPN istemcisi gerektirmez.
Video gözetimi için en yaygın ağ güvenlik açığı, kullanıcının güvenlik duvarı/yönlendiricisi aracılığıyla açılan, bir NVR veya VMS üzerindeki herkese açık bağlantı noktalarıdır. (portlar)
VSaaS bridge/appliance aracılığı ile güvenli bağlantıyı doğrudan cloud’a tesis eder. Açık port ya da firewall yapılandırması gerektirmez. Geleneksel on-site sistemlerde Firewall yapılandırması da yine uzman kişilerce yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde güvenli olmayan güvenlik duvarı yapılandırması yapılmış olur.
İlave olarak, firmware veya software zaafiyetleri hızlı birşekilde VSaaS vendor’u tarafından yamalanır.
VSaaS RMR :
Vsaas, bulut depolama ve bulut üzerinden yönetim sağladığı için, entegratörler, distribütörler için aylık yıllık abonelik ücretleri bulunmaktadır. Bunun ismi recurring monthly revenue ya da tekrarlayan aylık gelir olarak adlandırılır. Fakat, birçok entegratör satış modellerini bu modele değiştirirken zorluk çekmektedir. Dahası, birçok müşteri/kullanıcılar büyük sermaye giderli satın almalara alışkındır ve abonelik bedelini ödemedikleri takdirde çalışmayı durduracak bir sistemi esasen kiralamak istemezler. Ancak zaman içinde bu yöntem içinde alışkanlıklar oluşacaktır.
Geleneksel NVR veya VMS’ler için ön ödeme yapılır ve minimum yinelenen gelir fırsatları sunulur. Bazı VMS’ler büyük güncellemeler veya destek almak için yıllık yazılım bakım sözleşmeleri gerektirir, ancak sistemin çalışmaya devam etmesi için bunlar gerekli değildir
Managed systemin avantajları ve dezavantajları | Hosted sistemin avantajları ve dezavantajları | Hibrit sistemin avantajları ve dezavantajları |
Hosted ya da hibrit Vsaas ile kıyaslandığında ciddi bant genişliği avantajına sahiptir. Çünkü video sahada (on-site) depolanmaktadır. Bulutta değil. Bulut üzerinden yönetim, güvenli uzaktan izleme imkanı sağlar. Birçok Vsaas abonelik ödemesi gerektirmeyebilir. Çünkü depolama on-site tipidir. Dezavantajı noktasına geldiğimizde, birçok managed sistem analitik kabiliyetler sağlayamaz çünkü video bulut üzerinde devamlı olarak işlenmemektedir. | Hosted tip Vsaas güvenli uzaktan izleme ve bulut üzerinden yönetim imkanı sağlar. İlave olarak, bulut üzerinde yer alarak video depolama bulut üzerinde tutulabilmektedir. Ayrıca donanım satın alarak on site tipi de kullanılabilir. Firmware ve yazılım update’leri Vsaas sağlayıcısı tarafından yönetilmektedir. Bu durum kullanıcı ve entegratör için zaman ve kaynak kazancı sağlar. Fakat, hosted tip vsaas aylık/yıllı yinelenen abonelik ücretleri gerektirir. Ayrıca bulut üzerinde depolama maliyetleri pahalı olabilir. Birçok hosted tip Vsaas müşterilerini kendi kamera markası ya da ekosistemi içindekiler ile kilitler. | Hibrit vsaas , hosted vsaas ile benzer şekilde güvenli uzaktan izleme, bulut üzerinden yönetim gibi kabiliyetler sağlar. Geçici olarak on-site appliance üzerinde videoların saklanması mümkündür. (internet bağlantısı kopması vb durumlar için) bağlantı tekrar sağlandığında buluta transfer edilmektedir. Hibrit tip Vsaas’ler genellikle 3.parti kameraları destekler. Hibrit vsaas’ler bulut hizmetine bağlantı esnasında, bridge/appliance kullanır. Hibrit vsaas’ler canlı ve kayıtlı videolara erişim, analitik sonucu oluşan alarmların alınması vb için aylık/yıllık yinelenen abonelik ücretleri gerektirir. |
NVR’lar ve VMS’ler VSaaS oluyor…
2015’e kadar en yaygın kullanılan video yönetim seçeneklerinde VSaaS bileşeni veya teklifi yoktu. Her türlü bulut veya uzaktan izleme VSaaS’ın işleviydi ve bu da tarihsel olarak basit özelliklere ve sınırlı kamera desteğine sahip, düşük sayıdaki KOBİ ve konut pazarlarıyla sınırlıydı.
Video gözetiminin büyük bir kısmı VMS / NVR’ler aracılığıyla yerinde depolandığından, şu anda gerçekleşen adım, bu ürünlerin kendi bulut veya uzaktan izleme özelliklerini ekleyerek etkin bir şekilde VSaaS’ler haline gelmesidir.
Her VMS buluta geçmeyecek, ancak hiçbir VMS önümüzdeki 5 yıl içinde yerleşik bulut sunmadan rekabetçi kalamayacak. Tıpkı DVR döneminde şirketlerin DVR’larına uzaktan erişim eklememeleri gibi olacak.
Yaygın VSaaS sağlayıcıları :
Cloud tipi , Phone home tipi, NVR P2P tipi.
Cloud tipi :
Verkada, Eagle eye network, Axis, Avigilon Blue, Genetec stratocast, Milestone Arcules,
Verkada ve Meraki yeni oyuncular olarak doğrudan kullanıcı satışına odaklanırken, Diğerleri entegratör üzerinden satışına odaklanır.
VMS Phone Home tipi :
VMS üreticileri , Exacq, Network Optix, Avigilon ve diğerleri güvenli uzaktan bulut erişimi eklediler. Bu destek, tipi bulut tabanlı yönetim değildir. Ancak uzaktan, on-premise donanıma güvenli erişim sağlar (proxy/routing servisleri ile )
Pure cloud tipi Vsaas firmalarının aksine aylık/yıllık yinelenen abonelik ücretleri gerektirmez.
NVR P2P :
NVR üreticileri Hikvision, Dahua vb P2P uzaktan bağlantı servisi sunar.